Wat is een affectieschadevergoeding?

Als een slachtoffer ernstig en blijvend lichamelijk letsel oploopt of overlijdt aan de gevolgen van een ongeval of misdrijf, dan kan dit grote impact hebben op de naasten of nabestaanden. Een schadevergoeding neemt het verdriet niet weg, maar is wel een blijk van erkenning en kan daarom een belangrijke bijdrage in het verwerkingsproces leveren.

Met de komst van de Wet Affectieschade, die op 1 januari 2019 in werking trad, kunnen directe dierbaren van het slachtoffer aanspraak maken op een zogenoemde affectieschadevergoeding. In dit artikel vertellen we je meer over de affectieschaderegeling.

Voor wie is de affectieschadevergoeding?

De affectieschadevergoeding is een eenmalige vergoeding voor de immateriële schade die je ervaart na een ongeval of een misdrijf waar een dierbare bij betrokken is. De dierbaren die hier aanspraak op kunnen maken zijn in de wet vastgelegd. Kort gezegd gaat het om de partner, de (pleeg)ouders en de (pleeg)kinderen van het slachtoffer. In een uitzonderlijk geval kan het begrip dierbare iets ruimer worden uitgelegd, zoals een kleinkind dat bij haar grootouders woont of een tante die permanent zorgt voor een neefje.

Voor de komst van de nieuwe wet konden naasten en nabestaanden geen aanspraak maken op de affectieschaderegeling. Een belangrijk argument om destijds geen vergoeding voor affectieschade uit te keren, was dat dit het verdriet zou commercialiseren. Daar is de wetgever nu op teruggekomen. De Wet Affectieschade werkt niet met terugwerkende kracht. Dit betekent dat er alleen een vergoeding voor affectieschade wordt uitgekeerd als de schade is ontstaan vanaf 1 januari 2019.

Bij welk letsel wordt de affectieschadevergoeding uitgekeerd?

Alleen wanneer er sprake is van zeer ernstig, maar vooral ook blijvend letsel, kan er aanspraak gemaakt worden op de affectieschadevergoeding. De mate van ernst is een belangrijke graadmeter. Je kunt hierbij denken aan (blijvende) invaliditeit – een functiestoornis van minimaal 70% – of bijvoorbeeld hersenletsel. Het gaat om letsel met een grote impact, veroorzaakt door een medische fout, een bedrijfs- of verkeersongeval of een geweldsmisdrijf. Omdat de wet nog vrij nieuw is, zal de rechter in specifieke gevallen uitspraak moeten doen over wanneer letsel als zeer ernstig kan worden aangemerkt.

Als sprake is van overlijden of zeer ernstig lichamelijk letsel zoals hierboven aangegeven, kan de naaste aanspraak maken op de affectieschadevergoeding. Hij of zij wordt direct getroffen door het letsel, omdat hij door het letsel of overlijden verdriet ervaart.

Is affectieschade hetzelfde als shockschade?

Affectieschade en shockschade zijn twee verschillende zaken, al kunnen ze best betrekking hebben op hetzelfde ongeval of misdrijf. Bij shockschade moet de persoon die aanspraak maakt op de schadevergoeding daadwerkelijk getuige zijn geweest van het ongeval (of het misdrijf) of de gevolgen daarvan. Stel dat iemand het ongeluk zelf niet heeft zien gebeuren, maar op de plek van het ongeval aankomt terwijl het slachtoffer gereanimeerd wordt en hij na het zien hiervan psychische klachten ervaart. Dan bestaat er mogelijk recht op een shockschadevergoeding. Shockschade wordt ook wel confrontatieschade genoemd. Tot de invoering van de Wet Affectieschade was het niet mogelijk om een schadevergoeding te ontvangen als je als naaste niet zelf getuige was van het ongeval of het misdrijf.

Hoe hoog is een affectieschadevergoeding?

De bedragen van de affectieschadevergoeding variëren van € 12.500,- tot € 20.000,-. Er wordt hierbij gekeken naar de band die je hebt met het slachtoffer, of er sprake is van overlijden en of het een ongeval of een misdrijf was.

De partner van iemand die overlijdt als gevolg van een misdrijf, ontvangt de maximale affectieschadevergoeding van € 20.000-, terwijl meerderjarige niet-thuiswonende kinderen of ouders van een slachtoffer met ernstig en blijvend letsel aanspraak kunnen maken op een affectieschadevergoeding van € 12.500,-. Alle actuele bedragen kun je terugvinden in het Besluit vergoeding affectieschade.

Wie betaalt de affectieschadevergoeding?

De affectieschadevergoeding wordt verhaald op de partij die aansprakelijk is voor het letsel of het overlijden. Als het een ongeval met een motorrijtuig betreft, vergoedt de Wettelijke Aansprakelijkheidsverzekering Motorrijtuigen (WAM) de schade. Ook zijn er particuliere verzekeringen zoals de aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren (AVP) die de schadevergoeding kunnen betalen.

Het is niet verplicht om een aansprakelijkheidsverzekering voor particulieren te hebben, maar zoals je hiervoor al hebt gelezen zijn de vergoedingen aanzienlijk. Heb je geen aansprakelijkheidsverzekering en word je aansprakelijk gesteld voor de geleden schade, dan kan dit behoorlijk in de papieren lopen. Je zal de in de wet vastgestelde schadevergoeding dan uit eigen zak moeten betalen.

Wanneer er sprake is van een misdrijf, dekt geen enkele verzekering de schade. Ook dan zal de aansprakelijke partij de affectieschadevergoeding zelf moeten betalen.

Meer informatie en ondersteuning

Wij proberen het begrip en de financiële consequenties van affectieschade voor jou zo helder mogelijk uit te leggen, maar natuurlijk zijn zaken als deze zowel medisch als juridisch gezien erg complex.

Heb je hulp nodig met jouw zaak of wil je weten of je een beroep kunt doen op affectieschade? Neem dan contact met ons op, dan zoeken wij het voor je uit. Uiteraard is dit voor jou helemaal kosteloos.