Heb ik recht op een vergoeding bij shockschade?

Als je getuige bent van een ongeluk, dan kan dit een behoorlijke psychische impact hebben. Dat is zeker het geval als het een naaste betreft. Ook wanneer het niet direct een naaste betreft, maar het letsel wel zeer ernstig is, kan het zien van het slachtoffer psychisch lang doorwerken en kan er sprake zijn van letselschade. Voor dit psychische lijden kennen we in Nederland een shockschadevergoeding.

Toch is deze compensatie voor shockschade meer dan alleen smartengeld. Je kunt namelijk bij shockschade ook aanspraak maken op de materiële schade. In dit artikel leggen we je uit wat shockschade is en wanneer je recht hebt op een shockschadevergoeding.

Het taxibus-arrest

De eerste keer dat er in Nederland een vergoeding voor shockschade werd toegekend, was op 22 januari 2002. Een achteruitrijdend busje raakte op een woonerf een 5-jarig meisje. Zij kwam hierbij om het leven. De moeder van het meisje werd door een buurvrouw gewaarschuwd. Ze trof haar inmiddels overleden dochter met zeer ernstige verwondingen aan en hield hier zwaar psychisch letsel aan over. Na jarenlang procederen bepaalde de Hoge Raad dat er bij de moeder sprake was van ernstig psychisch lijden als gevolg van het zien van de gevolgen van het ongeval. Hiervoor werd aan haar een shockschadevergoeding toegekend.

Wanneer heb je recht op een vergoeding bij shockschade?

In het taxibus-arrest toetst de rechter de situatie van de moeder van het meisje op een aantal punten om te beoordelen of ze voor een schadevergoeding in aanmerking komt. In latere uitspraken wordt er opnieuw getoetst aan deze criteria om te bepalen of iemand recht heeft op een vergoeding voor shockschade. We noemen shockschade overigens ook confrontatieschade, aangezien de schade ontstaat door de confrontatie met de gevolgen van het ongeval en het letsel van het slachtoffer.

Wanneer je een succesvol beroep wilt doen op shockschade, dan is het belangrijk dat je aan de criteria uit het taxibus-arrest voldoet. Kort samengevat is het van belang dat je aan de volgende criteria voldoet:

• Je hebt het ongeval met eigen ogen zien gebeuren of je bent kort daarna op de plaats van het ongeval aangekomen en zag daar de noodlottige gevolgen van het ongeval. In sommige gevallen kan ook de persoon die het slachtoffer identificeert na een ongeval, in aanmerking komen voor shockschade. In dat geval ontstaat de shockschade mogelijk pas veel later dan op het moment waarop de schokkende gebeurtenis heeft plaatsgevonden.
• Door de hevige schok is er sprake van ernstig psychisch lijden, waarbij sprake moet zijn van een erkend psychiatrisch ziektebeeld.

Wat is het verschil tussen shockschade en affectieschade?

Naast shockschade kennen we in Nederland ook affectieschade. De affectieschadevergoeding is een compensatie voor het verdriet dat je ervaart doordat een dierbare bij een ongeval is overleden of er ernstig letsel aan heeft overgehouden. Hierbij geldt wel dat een ander aansprakelijk moet zijn voor het letsel of het overlijden. De affectieschadevergoeding is een vergoeding voor de immateriële schade. De hoogte ervan wordt bepaald door de relatie die de eiser heeft met het slachtoffer en door onderscheid te maken tussen overlijden en ernstig letsel. Omdat het een vergoeding betreft voor immateriële schade, spreken we ook wel over smartengeld.

De vergoeding voor shockschade is meer dan smartengeld alleen. Als is vastgesteld dat je in aanmerking komt voor shockschade, dan betekent dit dat je aanspraak kunt maken op zowel de materiële als de immateriële schade. Net als bij ‘reguliere’ letselschade, kun je bij shockschade dus ook een vergoeding vragen voor verschillende schadeposten. De shockschadevergoeding beperkt zich daarmee niet enkel tot het smartengeld. Ook als je medische kosten moet maken als gevolg van het ongeval of je raakt arbeidsongeschikt door wat je gezien hebt, dan kun je aanspraak maken op een shockschadevergoeding. Materiële schade wordt bij de behandeling van shockschade tevens meegenomen in de hoogte van het schadebedrag. Anders dan bij de affectieschadevergoeding, is de band die je hebt met het slachtoffer niet relevant voor de hoogte van de schadevergoeding.

Schokschade of shockschade

De shockschadevergoeding is een vergoeding die wordt toegekend als gevolg van een schok. Je bent zo geschokt door wat je gezien hebt dat dit leidt tot ernstige psychische klachten. Toch spreken we in Nederland zelden over schokschade, terwijl dit taaltechnisch misschien veel juister zou zijn. De uitdrukking in shock zijn is in het Nederlands zo ingeburgerd, dat het veel natuurlijker voelt om het te hebben over shockschade, dan over schokschade. Beide termen zijn overigens juist en iedere letselschade-expert zal weten wat je bedoelt als je hem vraagt om de schokschade voor je af te handelen.

Ben jij getuige van een ongeval en ervaar je als gevolg daarvan ernstige psychische klachten? Mogelijk kun je aanspraak maken op een shockschadevergoeding. We helpen je graag om deze procedure in gang te zetten. Twijfel je nog of er in jouw situatie sprake is van schokschade? Ook dan kijken we graag – kosteloos – met je mee.